PROTEİN NE İŞE YARAR?

Protein Nedir?

Proteinler, yaşamın temelini oluşturan uzun amino asit zincirleridir. Virüs, bakteri, kelebek, denizanası, bitki veya insan gibi tüm canlıların yaşamasını sağlayan makineler gibidir. İnsan vücudu yaklaşık 100 trilyon hücreden oluşur. Her hücre binlerce farklı proteine sahiptir. Proteinler, minik makineler gibidir ve her hücrenin kendi işini yapmasını sağlarlar.

Amino Asitler ve Proteinler: Protein, amino asitlerden oluşur ve amino asitler proteinin yapı taşlarıdır. 20 tane amino asit vardır. Bu 20 amino asit, her biri vücutta milyonlarca farklı protein oluşturmak için milyonlarca farklı şekilde düzenlenebilir. Yapılar, amino asitlerin birleştiği diziye göre farklılık gösterir.

Vücudun sentezlemek için kullandığı 20 farklı amino asit:

• Alanin
• Arginin
• Asparagin
• Aspartik Asit
• Sistein
• Glutamik Asit
• Glutamin
• Glisin
• Histidin
• İzolösin
• Lösin
• Lisin
• Metiyonin
• Fenilalanin
• Prolin
• Serin
• Treonin
• Triptofan
• Tirozin
• Valin

Amino Asitler, karbon, hidrojen, oksijen, azot ve bazen kükürt içeren organik moleküllerdir.

Protein Türleri

Bazen üç çeşit protein türü olduğunu duyuyoruz:

Komple proteinler: Bu besinler tüm temel amino asitleri içerir. Genellikle et, süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal gıdalarda bulunurlar.

Eksik proteinler: Bu besinler en az bir temel amino asidi içermez, bu nedenle proteinlerde denge eksikliği vardır. Bezelye, fasulye ve tahıllar gibi bitkisel besinler çoğunlukla eksik protein içerir.

Tamamlayıcı proteinler: Bunlar, insanların komple protein sağlamak için bir araya getirebilecekleri eksik proteinler içeren iki veya daha fazla yiyeceği ifade eder. Örnekler arasında pirinç, fasulye ya da fıstık ezmeli ekmek yer alır.

Protein Ne İşe Yarar?

Proteinler hemen hemen her biyolojik süreçte rol oynar ve işlevleri çok çeşitlidir.

Antikor: Antikorlar, vücudun korunmasına yardımcı olmak için virüs ve bakteri gibi spesifik yabancı parçacıklara bağlanır.

Enzim: Enzimler, hücrelerde meydana gelen binlerce kimyasal reaksiyonun neredeyse tamamını gerçekleştirir. Ayrıca DNA'da depolanan genetik bilgileri okuyarak yeni moleküllerin oluşumuna yardımcı olurlar.

Haberci: Haberci proteinler, bazı hormon türleri gibi, farklı hücreler, dokular ve organlar arasındaki biyolojik süreçleri koordine etmek için sinyaller iletir.

Yapısal Bileşen: Bu proteinler hücreler için yapı ve destek sağlar. Daha büyük ölçekte, vücudun hareket etmesine de izin verirler.

Taşıma / Depolama: Bu proteinler hücrelerin içindeki ve vücuttaki atomları ve küçük molekülleri bağlar ve taşır.

Protein İçeren Besinler Nelerdir?

Protein, insan diyetindeki temel besinlerden veya makro besinlerden biridir, ancak yediğimiz tüm proteinler vücudumuzda proteine dönüşmez. İnsanlar amino asit içeren yiyecekleri yediklerinde, bu amino asitler vücudun protein üretmesini veya sentezlemesini mümkün kılar. Eğer bazı amino asitleri tüketmezsek, vücudumuzun doğru çalışması için yeterli miktarda protein sentezleyemeyiz. İnsan vücudunun sentezlemediği dokuz temel amino asit de vardır, bu amino asitleri dışarıdan almamız gerekir. İnsan vücudunun sentezlemediği dokuz temel asit: histidin, izolösin, lösin, lisin, metiyonin, fenilalanin, treonin, triptofan ve valin. Bu dokuz esansiyel asiti eşit oranlarda içeren yiyeceklere komple protein denir. Komple proteinler çoğunlukla süt, et ve yumurta gibi hayvansal kaynaklardan gelir. Proteinli gıdalara günümüzde yaygın olarak kullanılan peynir altı suyu proteinlerini de ekleyebiliriz. Bir diğer ismiyle Whey proteinler belirli aşamalardan geçirilip toz haline getirilerek özellikle vücut gelişimi hedefleyen sporcuların kullanımına sunulmaktadır. Whey protein tozu, birçok spor dalında sporcunun kas gelişimi için tercih ettiği gıda takviyesi ürünlerdir. Protein tozları diğer protein kaynaklarına göre vücut tarafından daha hızlı sindirilirler.